Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κοινωνικές Ιστορίες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι Κοινωνικές Ιστορίες επινοήθηκαν ως εργαλείο για να βοηθήσουν τα άτομα με ΔΑΦ (διαταραχή αυτιστικού φάσματος) να κατανοήσουν καλύτερα τις αποχρώσεις της διαπροσωπικής επικοινωνίας, ώστε να μπορούν να «αλληλεπιδρούν με αποτελεσματικό και κατάλληλο τρόπο». [1] Παρόλο που η αρχική μορφή τους προοριζόταν για άτομα υψηλής λειτουργικότητας με βασικές δεξιότητες επικοινωνίας, τελικά η μορφή τους προσαρμόστηκε ουσιαστικά για να ταιριάζει σε άτομα με φτωχές επικοινωνιακές δεξιότητες και χαμηλό επίπεδο λειτουργίας (π.χ. παιδιά που αγωνίζονται να κατανοήσουν κοινωνικές καταστάσεις ή όταν δυσκολεύονται στην αλλαγή [2]). Τα τεκμήρια δείχνουν ότι υπήρξε ελάχιστη βελτίωση στις δεξιότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ωστόσο, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί εάν η αρχική ιδέα θα ήταν επιτυχής εάν είχε υλοποιηθεί όπως αρχικώς σχεδιάστηκε.

Οι κοινωνικές ιστορίες χρησιμοποιούνται, ωστόσο, με στοχευμένους τρόπους για να προετοιμάσουν τα άτομα για κοινωνική αλληλεπίδραση και να προετοιμάσουν άτομα με αυτισμό για δημόσιες εκδηλώσεις.

Οι Κοινωνικές Ιστορίες είναι μια ιδέα που επινοήθηκε από την Κάρολ Γκρέυ το 1991 για να βελτιώσει τις κοινωνικές δεξιότητες των ατόμων με διαταραχές αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ).[3] Ο στόχος είναι η ανταλλαγή πληροφοριών, που συχνά γίνεται μέσω περιγραφής των γεγονότων που συμβαίνουν γύρω από το θέμα και επίσης το γιατί συμβαίνουν.[4] Οι κοινωνικές ιστορίες χρησιμοποιούνται για εκπαίδευση και ως έπαινος. Μπορούν να ειπωθούν από έναν εκπαιδευτικό, γονέα, έναν κοινωνικό λειτουργό ή σχολικό ψυχολόγο.[5] Οι κοινωνικές ιστορίες επιδεικνύουν την κατάλληλη κοινωνική αλληλεπίδραση, περιγράφοντας μια κατάσταση με σχετικές κοινωνικές ενδείξεις, τις προοπτικές των άλλων και μια προτεινόμενη κατάλληλη απάντηση. Περίπου το ήμισυ του χρόνου, οι ιστορίες χρησιμοποιούνται για να αναγνωρίσουν και να επαινέσουν την επιτυχή ολοκλήρωση ενός επιτεύγματος.[6] [7] [8]

Οι κοινωνικές ιστορίες θεωρούνται ένα είδος κοινωνικής αφήγησης.[9]

Τα άτομα με ΔΑΦ έχουν σημαντικές βλάβες στον κοινωνικό τομέα όπως ορίζεται από τη φύση της διάγνωσης όπως αναφέρεται στο DSM-IV. Η κοινωνική βλάβη μπορεί να περιλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται σε αυτήν, τη χρήση της γλώσσας του σώματος, τις δεξιότητες παιχνιδιού, την κατανόηση των συναισθημάτων και την ικανότητα κοινωνικής επικοινωνίας.[10] Δίνεται μεγάλη έμφαση στη σημασία της διδασκαλίας κοινωνικών δεξιοτήτων σε άτομα με ΔΑΦ καθώς έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους καλύτερους δείκτες θετικών μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων.[11]

Σύμφωνα με τον Attwood, «Μια κοινωνική ιστορία γράφεται με την πρόθεση να παρέχει πληροφορίες και διδασκαλία για το τι κάνουν, σκέφτονται ή αισθάνονται οι άνθρωποι σε μια δεδομένη κατάσταση, την ακολουθία των γεγονότων, τον προσδιορισμό σημαντικών κοινωνικών ενδείξεων και το νόημά τους και το σενάριο για το τι να κάνουν ή να πούνε· με άλλα λόγια, τις πτυχές του τι, πότε, ποιος και γιατί των κοινωνικών καταστάσεων».[12] Αναλύει μια απαιτητική κοινωνική κατάσταση σε κατανοητά βήματα, παραλείποντας άσχετες πληροφορίες, ούσα ιδιαίτερα περιγραφική για να βοηθήσει ένα άτομο με ΔΑΦ να κατανοήσει την ολότητα μιας κατάστασης. Περιλαμβάνει απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως ποιος, τι, πότε, πού και γιατί σε κοινωνικές καταστάσεις μέσω της χρήσης απεικονίσεων και γραπτού κειμένου.[13] Οι κοινωνικές ιστορίες χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία συγκεκριμένων κοινωνικών δεξιοτήτων,[14] όπως ο εντοπισμός σημαντικών ενδείξεων σε μια δεδομένη κατάσταση, το να αντιλαμβάνεσαι την οπτική ενός άλλου, την κατανόηση κανόνων, ρουτίνων, καταστάσεων, επερχόμενων γεγονότων ή αφηρημένων εννοιών· και κατανόηση των προσδοκιών.[15]

Ο στόχος μιας κοινωνικής ιστορίας είναι να αποκαλύψει ακριβείς κοινωνικές πληροφορίες με σαφή και καθησυχαστικό τρόπο που γίνεται εύκολα κατανοητό από το άτομο με ΔΑΦ. Η βελτιωμένη κατανόηση των γεγονότων και των προσδοκιών μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή συμπεριφοράς, αν και προτείνεται ότι ο στόχος μιας κοινωνικής ιστορίας δεν πρέπει να είναι η αλλαγή της ατομικής συμπεριφοράς.[14]

Οι κοινωνικές ιστορίες χρησιμοποιούν ένα συγκεκριμένο στυλ και δομή. [16] [17] Στην αρχική έκδοση, χρησιμοποιήθηκαν τέσσερις τύποι προτάσεων (περιγραφική, προοπτική, κατευθυντική, καταφατική), μαζί με μια αναλογία βασικών προτάσεων. Στο μοντέλο έχουν προστεθεί τύποι προτάσεων όπως ελέγχου, συνεργασίας και μερικές προτάσεις.[18]

Ενώ ο κύριος τρόπος παρουσίασης των Κοινωνικών Ιστοριών παραμένει γραπτό κείμενο, άλλες μορφές έχουν δοκιμαστεί με μικρότερα παιδιά και άτομα με νοητική αναπηρία. Τέτοιες μορφές έχουν συμπεριλάβει τραγούδι,[19] αφήγηση ιστοριών με ποδιά (Αγγλικά apron story-telling),[20] και παρουσιάσεις μέσω υπολογιστή.[15] [21]

Υπάρχουν επτά τύποι προτάσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μια Κοινωνική Ιστορία.[16]

  • Περιγραφικές προτάσεις: είναι ειλικρινείς και παρατηρήσιμες προτάσεις (χωρίς γνώμες και υποθέσεις) που προσδιορίζουν τους πιο σχετικούς παράγοντες σε μια κοινωνική κατάσταση. Συχνά απαντούν σε ερωτήσεις "γιατί".
  • Προοπτικές προτάσεις: αναφέρονται ή περιγράφουν την εσωτερική κατάσταση άλλων ανθρώπων (τις γνώσεις/σκέψεις τους, τα συναισθήματά τους, τις πεποιθήσεις τους, τις απόψεις, τα κίνητρα ή τη φυσική κατάστασή τους), έτσι ώστε το άτομο να μπορεί να μάθει πώς αντιλαμβάνονται οι άλλοι διάφορα γεγονότα.
  • Κατευθυντικές προτάσεις: παρουσιάζουν ή προτείνουν, με θετικούς όρους, μια απάντηση ή επιλογή απαντήσεων σε μια κατάσταση ή έννοια.
  • Καταφατικές προτάσεις: ενισχύουν το νόημα των δηλώσεων και μπορούν να εκφράσουν μια ευρέως αποδεκτή αξία ή άποψη. Μπορούν επίσης να τονίσουν τα σημαντικά σημεία, να αναφερθούν σε έναν νόμο ή κανόνα για να καθησυχάσουν τον μαθητή.
  • Προτάσεις ελέγχου: προσδιορίζουν τις προσωπικές στρατηγικές που θα χρησιμοποιήσει το άτομο για να ανακαλέσει πληροφορίες και να τις εφαρμόσει. Γράφονται από το άτομο μετά από ανασκόπηση της Κοινωνικής Ιστορίας.
  • Συνεργατικές προτάσεις: περιγράφουν τι θα κάνουν οι άλλοι για να βοηθήσουν το άτομο. Αυτό βοηθά στη διασφάλιση σταθερών απαντήσεων από μια ποικιλία ανθρώπων.
  • Μερικές προτάσεις: ενθαρρύνουν το άτομο να κάνει εικασίες σχετικά με το επόμενο βήμα σε μια κατάσταση, την απάντηση ενός άλλου ατόμου ή τη δική του απάντηση. Οποιαδήποτε από τις παραπάνω προτάσεις μπορεί να γραφτεί ως μερική πρόταση με ένα μέρος της πρότασης να είναι κενό για συμπλήρωση. [14]

Αναλογία Κοινωνικής Ιστορίας: Δύο έως πέντε συνεργατικές, περιγραφικές, προοπτικές ή/και καταφατικές προτάσεις για κάθε κατευθυντική ή πρόταση ελέγχου. [18]

Αρχικά προτάθηκε ότι αυτή η μέθοδος πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε άτομα υψηλότερης λειτουργικότητας που διαθέτουν βασική γλωσσική ικανότητα,[17] ωστόσο, αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές διευρύνθηκαν ώστε να συμπεριλάβουν παιδιά με πιο σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες.[22] Για να αντιμετωπιστούν οι διαφορές στην ικανότητα, μια πρόταση ανά σελίδα σε συνδυασμό με εικόνες θα μπορούσε να βοηθήσει τα άτομα να συγκεντρωθούν σε μια ιδέα κάθε φορά, ενώ οι εικόνες ενισχύουν το νόημα του κειμένου. Η προσθήκη εικονογραφικής αναπαράστασης ή οπτικής υποστήριξης υποστηρίζεται από ισχυρισμούς ότι πολλά άτομα με ΔΑΦ μαθαίνουν οπτικά.[10] [23] Η αποτελεσματικότητα της χρήσης των Κοινωνικών Ιστοριών με άλλους πληθυσμούς, εκτός ατόμων με ΔΑΦ, δεν έχει ακόμη μελετηθεί επαρκώς.[24]

Αξιολόγηση της έρευνας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρότι οι Κοινωνικές Ιστορίες έχουν προταθεί ως αποτελεσματική παρέμβαση για παιδιά με ΔΑΦ από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η έρευνα για την αποτελεσματικότητά τους εξακολουθεί να είναι περιορισμένη.[8]

Η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση έχει προσδιορίσει δύο επίπεδα κριτηρίων που χρησιμοποιούνται για να θεωρηθεί μια παρέμβαση «εμπειρικά υποστηριζόμενη».[25] Μια παρέμβαση θεωρείται καλά εδραιωμένη εάν πληροί τα ακόλουθα κριτήρια:

  • περισσότερες από εννέα καλά ελεγχόμενες μεμονωμένες μελέτες περιπτώσεων (single-case design) που συγκρίνουν την παρέμβαση με άλλη θεραπεία
  • οι μελέτες έχουν εγχειρίδια θεραπείας
  • οι μελέτες περιγράφουν με σαφήνεια τα χαρακτηριστικά των δειγμάτων συμμετεχόντων

Μια παρέμβαση θεωρείται πιθανώς αποτελεσματική εάν πληροί τα παραπάνω κριτήρια για περισσότερες από τρεις μεμονωμένες μελέτες περιπτώσεων.

Οι Κοινωνικές Ιστορίες ούτε θεωρούνται καλά εδραιωμένες, ούτε θεωρούνται πιθανώς αποτελεσματικές, λόγω των περιορισμών της τρέχουσας ομάδας ερευνών.[24]

Αποτελεσματικότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ανασκοπήσεις σχετικά με τη χρήση των Κοινωνικών Ιστοριών διαπίστωσαν ότι οι αναφερόμενες επιδράσεις ήταν πολύ ασυνεπείς,[8] [14] [24] [26] ότι η συμπεριφορά ελέγχεται από διακριτικά ερεθίσματα (stimulus control) από δασκάλους και συνομηλίκους απευθείας στον μαθητή με ΔΑΦ,[13] και ότι υπήρχε σημαντική διακύμανση στην εφαρμογή της παρέμβασης.[8] Οι αλλαγές στη συμπεριφορά στόχου ήταν γενικά μέτριες.[8] [14] Μια ανασκόπηση του 2006 διαπίστωσε ότι οι Κοινωνικές Ιστορίες βρίσκονται στο μη αποτελεσματικό εύρος των παρεμβάσεων ή στην καλύτερη περίπτωση, στο χαμηλό άκρο του ήπιου αποτελεσματικού εύρους.[26] Ήταν συχνά δύσκολο να αποδοθεί επιτυχία στην τεχνική των Κοινωνικών Ιστοριών, καθώς υπήρχαν πολλαπλές παρεμβάσεις που χρησιμοποιήθηκαν ταυτόχρονα.[8] [14] [27] [28] Συγκεκριμένα, πολλές από τις μελέτες χρησιμοποίησαν μεθόδους προτροπής, όπως λεκτικές, οπτικές ή φυσικές προτροπές ή/και θετική ενίσχυση. Δύο αναθεωρήσεις πρότειναν ότι μπορεί να απαιτείται συνεχής εφαρμογή· τα παιδιά πρέπει να ξαναδιαβάζουν τις Κοινωνικές Ιστορίες τους με κάποια συχνότητα για να συνεχίσουν να επωφελούνται από τις επιθυμητές επιπτώσεις τους.[8] [18]

Προετοιμασία για κοινωνική αλληλεπίδραση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Κοινωνικές Ιστορίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επικοινωνήσουν τρόπους με τους οποίους ένα αυτιστικό άτομο μπορεί να προετοιμαστεί για κοινωνική αλληλεπίδραση.[29] Οι συνομιλίες με κόμικ στριπ (αγγλιστί Comic strip conversations), μια συμπληρωματική τεχνική που αναπτύχθηκε από την Κάρολ Γκρέυ, είναι "οπτικές αναπαραστάσεις" συνομιλιών και κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που στοχεύουν να βοηθήσουν ένα άτομο να κατανοήσει τις κοινωνικές διαδικασίες και να αυξήσει την κατανόηση των σκέψεων και των πράξεων άλλων ανθρώπων.

Οι Κοινωνικές Ιστορίες χρησιμοποιούνται ως μέρος της Πρωτοβουλίας Θεάτρου Αυτισμού του Ταμείου Ανάπτυξης Θεάτρου (Αγγλικά Theatre Development Fund, συντ. TDF) για να «κάνουν το θέατρο προσβάσιμο σε παιδιά και ενήλικες στο φάσμα του αυτισμού». Κοινωνικές ιστορίες που εξηγούν δυνατούς θορύβους, ανάγκη διαλείμματος και μετακίνησης μέσα στο πλήθος, ήταν διαθέσιμες πριν από την παράσταση.[30] [31]

 

  1. Taylor, Lori Ashley (3 Απριλίου 2018). Dragonfly: A Daughter's Emergence from Autism: A Practical Guide for Parents (στα Αγγλικά). Simon and Schuster. σελ. 98. ISBN 9781510732186. 
  2. Hannah, Liz (2001). Teaching Young Children with Autistic Spectrum Disorders to Learn: A Practical Guide for Parents and Staff in General Education Classrooms and Preschools. London: AAPC Publishing. σελ. 83. ISBN 1931282099. 
  3. Tobik, Amy (8 Σεπτεμβρίου 2017). «Social Stories for Autistic Children». Autism Parenting Magazine. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2019. 
  4. Kershaw, Penny· Beaney, Joy (2006). Inclusion in the Secondary School Support Materials for Children with Autistic Spectrum Disorders (ASD) (στα Αγγλικά). National Autistic Society. σελ. 40. ISBN 9781905722020. 
  5. Abraham, Michael· Irwin, Timothy (2010). Educating the Young Child with Autism Spectrum Disorders, Grades PK - 3: Moving from Diagnosis to Inclusion to Education. Minneapolis: Key Education Publishing. σελ. 44. ISBN 9781602688766. 
  6. Goldberg Edelson, Meredyth (1995). «Social Stories». Autism Research Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2008. 
  7. White, Susan Williams (2011). Social Skills Training for Children with Asperger Syndrome and High-Functioning Autism. Guilford Press. σελ. 95. ISBN 978-1-60918-209-0. 
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 «A research synthesis of Social Story intervention for children with autism spectrum disorder». Focus on Autism and Other Developmental Disabilities 19 (4): 194–204. Winter 2004. doi:10.1177/10883576040190040101. 
  9. Denning, Christopher (2017). Developing Motor and Social Skills: Activities for Children with Autism Spectrum Disorder. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. σελ. 42. ISBN 978-1-4758-1764-5. 
  10. 10,0 10,1 Quill KA (1995). Teaching Children with Autism: Strategies to Enhance Communication and Socialization. New York: Delmar Publishers. ISBN 0-8273-6269-2. 
  11. Strain, Phillip S. (November 1, 2001). «Empirically Based Social Skill Intervention: A Case for Quality-of-Life Improvement». Behavioral Disorders 27 (1): 30–36. doi:10.1177/019874290102700106. 
  12. Attwood, Tony (March 1, 2000). «Strategies for Improving the Social Integration of Children with Asperger Syndrome». Autism 4 (1): 85–100. doi:10.1177/1362361300004001006. 
  13. 13,0 13,1 «Decreasing disruptive behaviors of children with autism using Social Stories». Journal of Autism and Developmental Disorders 32 (6): 535–43. December 2002. doi:10.1023/A:1021250813367. PMID 12553590. https://www.semanticscholar.org/paper/40d27089fa5d22293afd0d360e9dfc538d33496d. 
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 «Investigating the evidence base of Social Stories». Educational Psychology in Practice 22 (4): 355–77. December 2006. doi:10.1080/02667360600999500. 
  15. 15,0 15,1 Chatwin, I. (2007). «Why do you do that? Stories to support social understanding for people with ASD». Στο: Carpenter. New Horizons in Special Education: Evidence-based Practice in Action. Stourbridge: Sunfield Publications. ISBN 978-0-9550568-2-6. 
  16. 16,0 16,1 Gray C (2000). The New Social Story Book. Arlington, TX: Future Horizons. ISBN 1-885477-66-X. 
  17. 17,0 17,1 Gray, Carol A.; Garand, Joy D. (1993). «Social Stories: improving responses of students with autism with accurate social information». Focus on Autistic Behavior 8 (1): 1–10. doi:10.1177/108835769300800101. 
  18. 18,0 18,1 18,2 «Effects of Social Stories on prosocial behavior of preschool children with autism spectrum disorders». Journal of Autism and Developmental Disorders 37 (9): 1803–14. 2007. doi:10.1007/s10803-006-0315-7. PMID 17165149. https://www.semanticscholar.org/paper/1d23849a193d163947e7b820e5c553f53e804c59. 
  19. Brownell M (2002). «Musically adapted Social Stories to modify behaviors in students with autism: four case studies». Journal of Music Therapy 39 (2): 117–144. doi:10.1093/jmt/39.2.117. PMID 12213082. https://archive.org/details/sim_journal-of-music-therapy_summer-2002_39_2/page/117. 
  20. Haggerty, N., Black, R. & Smith, G. (2005). «Increasing self-managed coping skills through Social Stories and apron storytelling». Teaching Exceptional Children 37 (4): 40–47. doi:10.1177/004005990503700406. 
  21. «A multimedia Social Story intervention: teaching skills to children with autism». Focus on Autism and Other Developmental Disabilities 14 (1): 82–95. 1999. doi:10.1177/108835769901400203. 
  22. «Using Social Stories to teach social and behavioral skills to children with autism». Focus on Autistic Behavior 10 (1): 1–16. April 1995. doi:10.1177/108835769501000101. 
  23. Grandin T (1996). Thinking in Pictures. New York: Vintage Books, Random House. ISBN 0-679-77289-8. 
  24. 24,0 24,1 24,2 «Review of Social Story interventions for children diagnosed with autism spectrum disorders». Journal for Evidence-Based Practices for Schools 6 (1): 90–120. 2005. 
  25. Chambless, Dianne L. (1995). «Training in and dissemination of empirically-validated treatments: Report and recommendations». The Clinical Psychologist 48: 3–24. doi:10.1037/e554972011-003. 
  26. 26,0 26,1 «Social Stories for children with disabilities». J Autism Dev Disord 36 (4): 445–69. 2006. doi:10.1007/s10803-006-0086-1. PMID 16755384. https://www.semanticscholar.org/paper/d472dc693e25ce5ddea1c03d3c44a47327a2d0e3. 
  27. «How should the effectiveness of Social Stories to modify the behaviour of children on the autistic spectrum be tested? Lessons from the literature». Autism 10 (2): 125–38. March 2006. doi:10.1177/1362361306062019. PMID 16613863. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-03-04. https://web.archive.org/web/20190304165147/http://pdfs.semanticscholar.org/c06c/ef0fd973d0c9c2bfa3e8033c198cd93a5ccd.pdf. 
  28. «Social Story efficacy for a child with autism spectrum disorder and moderate intellectual disability». Focus on Autism and Other Developmental Disabilities 22 (3): 173–82. 2007. doi:10.1177/10883576070220030401. 
  29. Social stories: their uses and benefits. The National Autistic Society. Retrieved September 8, 2012.
  30. Piepenberg, Erik. (August 31, 2011). "Program Hopes to Make Broadway Friendlier to Those With Autism." The New York Times. Retrieved September 8, 2012.
  31. Moving through crowds. Αρχειοθετήθηκε 2021-09-06 στο Wayback Machine. Theatre Development Fund. Retrieved September 8, 2012.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δείγματα κοινωνικών ιστοριών
  1. Μια διαδραστική ιστορία για να διδάξετε στα παιδιά τη συμπεριφορά του εστιατορίου
  2. Όλα για τη μετάβαση στο σχολείο (για να βοηθήσετε ένα παιδί να προετοιμαστεί για τη σχολική ημέρα) Αρχειοθετήθηκε 2021-10-02 στο Wayback Machine.
  3. Πηγαίνω στον γιατρό (για να βοηθήσω τα παιδιά να προετοιμαστούν για ραντεβού με γιατρούς · μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε ενήλικες · καλό για άτομα με φόβο, άγχος ή αντίσταση κατά τον έλεγχο)
  4. Πάω στον Οδοντίατρο ( για να προετοιμάσω τα παιδιά για οδοντιατρικά ραντεβού)
  5. Μισώ τη λέξη Όχι (μια ιστορία για να μάθουν τα παιδιά να απαντούν ήρεμα στη λέξη όχι)
Παραδείγματα στοχευμένης χρήσης κοινωνικών ιστοριών